નવી દિલ્હી: યુએસ ડૉલર સામે ભારતીય રૂપિયો ઇતિહાસમાં તેના સૌથી નીચા સ્તરે ગગડી રહ્યો છે ત્યારે ડિસેમ્બર મહિનામાં ભારતની નિકાસમાં વાર્ષિક ધોરણે ઘટાડો થયો હોવાના અહેવાલો છે. ભારતની નિકાસ સતત બીજા મહિને ઘટી છે. ડિસેમ્બર 2024માં ભારતની નિકાસ $38.01 બિલિયન રહી છે, જે 2023ની સરખામણીમાં એક ટકા ઘટી છે. નવેમ્બર મહિનામાં નિકાસમાં 4.85 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો છે. ડિસેમ્બરમાં આયાત પાંચ ટકા વધીને $59.95 અબજ થઈ હતી. ડિસેમ્બરમાં વેપાર ખાધ (નિકાસ વિરુદ્ધ આયાત) 21.94 અબજ ડોલર હતી.
એપ્રિલથી ડિસેમ્બરના નવ મહિનાના સમયગાળામાં ભારતની નિકાસ માત્ર 1.6 ટકા વધીને $321.71 અબજ અને આયાત 5.15 ટકા વધીને $532.48 અબજ થઈ છે. આમ, નવ મહિનામાં ખાધ ગયા વર્ષના 189.74 અબજ ડોલરની સરખામણીએ 210.77 અબજ ડોલર રહી છે. ડિસેમ્બર મહિનામાં પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની નિકાસ 28.62 ટકા ઘટીને $4.91 અબજ થઈ છે, જ્યારે નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ નવ મહિનામાં નિકાસમાં 20.84 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. આ ઉપરાંત આ મહિને જેમ્સ અને જ્વેલરી, કેમિકલ વગેરે જેવી વસ્તુઓની નિકાસમાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. જોકે, ટેક્સટાઇલ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, ચોખા જેવી કોમોડિટીની નિકાસમાં વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. વાણિજ્ય સચિવ સુનીલ ભરતવાલે જણાવ્યું હતું કે ભારતની નિકાસ અન્ય દેશો કરતાં વધુ મજબૂત છે. તેમણે કહ્યું કે પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનો સિવાય અન્ય નિકાસની સ્થિતિ ઘણી સારી છે. વૈશ્વિક પરિબળોને કારણે ભારતીય નિકાસ જોખમમાં છે ત્યારે વાણિજ્ય મંત્રાલયે મિશન 20 નામનો કાર્યક્રમ શરૂ કરીને નિકાસ પર ભાર મૂકવાની ઝુંબેશ શરૂ કરી છે. ભારતની કુલ નિકાસમાં આ 20 દેશોનો હિસ્સો 60 ટકા છે.
તે જ સમયે, સોમવારે, રૂપિયો ડોલરના મુકાબલે તેના અત્યાર સુધીના સૌથી નીચલા સ્તર 86.70 પર પહોંચી ગયો. ભારતીય ચલણના અવમૂલ્યનથી આયાત મોંઘી બને છે જ્યારે નિકાસકારોને ફાયદો થાય છે. ભારતમાં નિકાસ આયાત કરતા ઓછી હોવાથી એકંદર અર્થતંત્ર માટે તે એક પડકાર છે. ડિસેમ્બર 2023ની સરખામણીએ ડિસેમ્બર 2024માં ડોલર સામે રૂપિયો 2.34 ટકા ઘટ્યો છે, જ્યારે ચીની યુઆન સામે તેમાં 0.06 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઈનિશિએટિવ (GTRI) નામની સંસ્થા દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા તાજેતરના અહેવાલ મુજબ, જો ડોલર સામે રૂપિયો નબળો પડશે તો ભારતની આયાતમાં $15 બિલિયનનો વધારો થશે. આ સિવાય ભારત દર વર્ષે ચીનમાંથી 100 બિલિયન ડોલરના ઔદ્યોગિક સામાનની આયાત કરે છે. યુઆન સામે રૂપિયો નબળો પડવાની અસર પણ પડશે.
