નવી દિલ્હી: વિદેશી રોકાણકારો ભારતમાં રોકાણ કરવા માટે વલખા મારી રહ્યા હોવાના દાવા વચ્ચે નેશનલ સિક્યોરિટીઝ ડિપોઝિટરી લિમિટેડ (NSDL)નો રિપોર્ટ ચોંકાવનારો બહાર આવ્યો છે. NSDL અનુસાર, વર્ષ 2024 સુધીમાં ભારતમાં વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણ (FPI)માં 99 ટકાનો ઘટાડો થશે. NSDL ડેટા અનુસાર, ભારતમાં ચોખ્ખો FPI ના પ્રવાહ 2023 માં રૂ. 1.71 લાખ કરોડથી ઘટીને 2024 માં માત્ર રૂ. 2,026 કરોડ થયો છે.
આર્થિક વિશ્લેષકોના મતે વિદેશી રોકાણકારોની નરમ નીતિઓમાં વિશ્વાસના અભાવ અને રૂપિયાના ઘટાડાને રોકવામાં સરકારની સંપૂર્ણ નિષ્ફળતાનું આ પરિણામ છે. આ જ કારણ છે કે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં FPI ના પ્રવાહમાં 99 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
આ સિવાય ચીન સરકારે અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવા માટે જાહેર કરેલા સ્ટિમ્યુલસ પેકેજથી ભારત પણ ચોંકી ગયું છે. ચીનમાં જાહેર કરાયેલા સ્ટિમ્યુલસ પેકેજને કારણે 24 સપ્ટેમ્બરથી 8 ઓક્ટોબરની વચ્ચે ચીનના શેરબજારોમાં 53 અબજ ડોલરનું રોકાણ થયું હતું. આમાંથી મોટા ભાગનું રોકાણ ભારતીય શેરબજારમાંથી કરવામાં આવ્યું હતું.
નાણાકીય વિશ્લેષકોના મતે એક તરફ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા નબળી પડી છે તો બીજી તરફ અમેરિકન અર્થવ્યવસ્થા મજબૂત થઈ છે. આવી સ્થિતિમાં વૈશ્વિક બજારોમાં અમેરિકન અર્થતંત્રની મજબૂત સ્થિતિ પણ એક કારણ છે. યુએસમાં સ્થિર શેરબજારો અને ભારતના અસ્થિર શેરબજારની તુલનામાં સતત ઊંચા વ્યાજદરોને કારણે રોકાણકારો યુએસ તરફ વળ્યા છે.
યુએસ અર્થતંત્રની મજબૂત કામગીરીના પરિણામે, મોટાભાગના રોકાણો યુએસ બોન્ડ્સ, મની માર્કેટ અને ઇક્વિટીમાં શિફ્ટ થયા છે. અમેરિકન બજારોની મજબૂતાઈથી ભારત સહિત ઊભરતાં બજારોને અસર થઈ છે. આ સિવાય જીડીપી વૃદ્ધિ દરમાં ઘટાડો, ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનમાં ઘટાડો અને કોર્પોરેટ આવક વૃદ્ધિમાં ઘટાડો થવાને કારણે પણ ભારતીય બજારો ઓછા આકર્ષક બન્યા છે.
ભારતમાં અસુરક્ષિત ધિરાણ પર આરબીઆઈના કડક નિયંત્રણોને કારણે, બેંકિંગ અને ફાઇનાન્સ કંપનીઓના ભાવમાં ઘટાડો થયો, જેના કારણે વિદેશી રોકાણકારોનું આકર્ષણ પણ ઘટ્યું. સામાન્ય રીતે વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણ (FPI) નાણાકીય શેરોમાં રોકાણ કરે છે પરંતુ તેના બદલે અવલી ગંગા જોવા મળી હતી. વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (FPIs) એ સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન બેન્કિંગ અને ફાઇનાન્સ સેક્ટરમાં $35 બિલિયનના શેર વેચ્યા હતા.
