ગુજરાતની તમામ 112 SDPO/ACP કચેરીઓમાં ‘ફોરેન્સિક ક્રાઈમ સીન મેનેજર’ની નિમણૂક કરવાની ઐતિહાસિક પહેલ કરવામાં આવી છે. ગુજરાત પોલીસે વૈજ્ઞાનિક ઢબે તપાસ કરીને અને પીડિતોને ન્યાય અપાવીને દોષિત ઠરવાનો દર વધારવાની દિશામાં મહત્વનું પગલું ભર્યું છે.
ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ 1 જુલાઈ, 2024 થી સમગ્ર દેશમાં અમલમાં આવ્યા છે. ત્રણેય નવા કાયદાઓ ફોરેન્સિક વિજ્ઞાનના મહત્તમ ઉપયોગ માટે પ્રદાન કરે છે, જેમાં તપાસ પ્રક્રિયામાં વૈજ્ઞાનિક પુરાવા એકત્ર કરવા પર વિશેષ ભાર મૂકવામાં આવે છે.
આ બાબતને ધ્યાનમાં રાખીને મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના નેતૃત્વમાં અને ગૃહ રાજ્ય મંત્રી હર્ષ સંઘવીના માર્ગદર્શન હેઠળ તમામ 112 SDPO (સબ ડિવિઝનલ પોલીસ ઓફિસર્સ)માં ‘ફોરેન્સિક ક્રાઈમ સીન મેનેજર’ની નિમણૂક કરવાનો મહત્વનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
રાજ્યના પોલીસ વડા વિકાસ સહાયે જણાવ્યું છે કે ગુજરાત પોલીસ અને ફોરેન્સિક સાયન્સ ડિરેક્ટોરેટ દ્વારા સંયુક્ત રીતે હાથ ધરવામાં આવેલી આ પહેલ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, તેના ઐતિહાસિક પરિણામો ભવિષ્યમાં જોવા મળશે. તાજેતરના સમયમાં, ગુજરાત રાજ્યમાં દોષિત ઠરાવના દરમાં વધારો કરવા માટે ઘણા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે અને હાલમાં ગુના દર સુધારણા પ્રોજેક્ટ પર કામ ચાલી રહ્યું છે. આ પ્રયાસના ભાગરૂપે, તમામ SDPO/ACP કચેરીઓમાં ‘ક્રાઇમ સીન મેનેજર’ની નિમણૂક કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
ફોરેન્સિક ક્રાઈમ સીન મેનેજર સિસ્ટમ
રાજ્યમાં બનતા તમામ પ્રકારના ગંભીર ગુનાઓની તપાસની દેખરેખ રાખવા માટે જિલ્લાઓમાં SDP અને શહેરોમાં ACP જવાબદાર છે. એક વરિષ્ઠ પોલીસ અધિકારી તરીકે, ગંભીર ગુનાઓ પર દેખરેખ રાખતી વખતે, SDPO/ACP ગુનાના સ્થળની મુલાકાત લે છે અને વૈજ્ઞાનિક પુરાવા એકત્ર કરવામાં તપાસ અધિકારીને માર્ગદર્શન આપે છે.
આ જવાબદારીને યોગ્ય રીતે નિભાવવા માટે, ફોરેન્સિક ક્રાઈમ સીન મેનેજર, જેઓ ફોરેન્સિક સાયન્સમાં નિષ્ણાત અને પ્રશિક્ષિત છે, મદદ કરવા માટે તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. ફોરેન્સિક ક્રાઈમ સીન મેનેજરની મદદથી કોઈપણ ગુનાના કેસમાં વૈજ્ઞાનિક પુરાવા એકત્ર કરી આરોપીઓને સજા થાય અને પીડિતોને ન્યાય મળે તે હેતુથી આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આ પહેલ ચોક્કસપણે ભવિષ્યમાં ગંભીર ગુનાઓમાં દોષિત ઠેરવવાના દરમાં વધારો કરશે.
આ તમામ 112 ‘ફોરેન્સિક ક્રાઈમ સીન મેનેજર’ને ગાંધીનગર, સુરત અને રાજકોટ ખાતે આવેલી ફોરેન્સિક સાયન્સ લેબોરેટરીમાં ફોરેન્સિક સાયન્સ ડિરેક્ટોરેટના નિષ્ણાતો દ્વારા વિશેષ તાલીમ આપવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. તેમાં ક્રાઈમ સીન મેનેજમેન્ટ, ભૌતિક પુરાવાનું મહત્વ અને કસ્ટડીની સાંકળ, ગુનાના દ્રશ્યોની તપાસની પ્રક્રિયાઓ, ચોક્કસ પ્રકારના નમૂનાઓ માટેની માર્ગદર્શિકા અને ઈ-પુરાવા અને ડિજિટલ પુરાવાનો ઉપયોગ સહિત વિવિધ ગુનાના દ્રશ્યો સાથે સંબંધિત વિષયો આવરી લેવામાં આવશે .
